Wondermond wekt Friese scheepsramp weer tot leven

Wondermond, de nieuwe roman van Anne-Gine Goemans, speelt zich af in Friesland. De schrijver liet zich inspireren door de scheepsramp in de dorpen Paesens-Moddergat. Ze gaf dit denkbeeldig vissersgehucht de naam Wondermond, een plek waar het verleden en heden bij elkaar komen.

Anne-Gine Goemans verbleef voor haar research de afgelopen vijf jaar herhaaldelijk in Friesland, in de dorpen Paesens-Moddergat. Ze ging het drooggevallen wad op, verkende omliggende dorpen, ging met garnalenvissers de zee op, hing rond in Lauwersoog tijdens het lossen van de lading, liet zich uitleggen hoe de visafslag werkt. Ze sprak met scheepstimmerlieden en met familie van vissers die vroeger op walvisjacht gingen.

Wondermond gaat over de 17-jarige Boye de Koning. Hij lijkt verzekerd van een gouden toekomst totdat zijn vader wordt opgepakt voor beleggingsfraude. Samen met zijn moeder vlucht Boye van Bloemendaal naar zijn oma in het vissersgehucht Wondermond in Friesland, waar een oude scheepsramp de dorpelingen nog stevig in zijn greep houdt. De schrijfster liet zich voor haar onlangs verschenen roman inspireren door de scheepsramp in de dorpjes Paesens-Moddergat. Tijdens een zware storm in de Waddenzee vergingen in 1883 zeventien vissersboten. In één nacht kwamen 83 mannen en jongens uit de twee dorpjes om het leven. Hun vrouwen stonden er opeens alleen voor met grote gezinnen.

Anne-Gine Goemans (53) trok zich het lot van de achterblijvers aan. “De wanhoop van de vrouwen en kinderen en de enorme armoede waarin zij terecht kwamen, raakte mij. Hun inkomen uit de visserij viel weg, uitkeringen waren er niet, maar ze moesten wel hun kinderen grootbrengen.”

In Wondermond schrijft Goemans ook over de seksuele uitbuiting van enkele vissersvrouwen. In de archieven kon ze hier geen informatie over vinden. “Maar er is weinig fantasie voor nodig om het je voor te stellen,” zegt Goemans. “Een dorp vol alleenstaande vrouwen die het hoofd boven water moeten houden. Armoede ligt vaak ten grondslag aan seksuele uitbuiting. Zeker in de negentiende eeuw. Friesland was destijds de armste provincie van Nederland.”

Het contrast met zijn voorouders kan voor hoofdpersoon Boye de Koning niet groter zijn. Hij is een tot op het bot verwende Bloemendaalse jongen met vooroordelen over Friezen, de visserij, het platteland.

“In een jaar tijd verandert Boye van een snotaap in een jongeman die genuanceerder over Wondermond en zijn inwoners gaat nadenken. Hij ontdekt dat hij niet zijn vriendenkring, de villa, het aanzien of de creditcard van zijn ouders is. Boye wordt een onafhankelijk en zelfstandig denkende adolescent.”

Ze interviewde ook vrouwen over hedendaagse armoede. Alleenstaande moeders die fulltime bij een callcenter werken en toch te weinig verdienen om hun gezin te onderhouden. “Het boek is ook voor al die mensen die zich vandaag de dag staande proberen te houden, ondanks alle prijsverhogingen en onbetaalbare huizen. In Wondermond snijd ik actuele en pijnlijke thema’s aan zodat erover gesproken kan worden. Dat is wat literatuur kan doen.’

Op vrijdag 11 oktober om 20 uur wordt Anne-Gine Goemans door Anne-Goaitske Breteler geïnterviewd in Theaterkerk in Nes. Met muzikale intermezzo door Nyk de Vries.

Foto (C): Ambo Anthos uitgevers