‘Het is mooi werk en we zijn trots op onze ambachtelijke producten’

Foto kop: Jantina Scheltema

Wie op Ameland woont of recreëert, kan niet alleen genieten van de veelzijdige natuur, de gastvrijheid van de Amelanders en de heerlijke frisse lucht, maar ook van alle ambachtelijke en duurzame producten die op Ameland worden geproduceerd. Van alles wat vers uit de Noord- en Waddenzee komt, tot cranberry’s die geplukt worden in de duinen. De komende tijd zetten we het Amelander product en de mensen die het maken in het zonnetje.

Deze keer spraken we met Johannes Ruijgh, die samen met zijn vrouw Sanne de Kaasboerderij op Ameland runt, waar ze Amelander kazen en boerenijs maken en verkopen.

Verhuizing

‘We zijn net verhuisd met de kaasboerderij,’ vertelt Johannes. ‘Voorheen maakten we de kaas vanuit de boerderij in de polder tussen Ballum en Hollum. We huurden deze boerderij en konden daar tot 2029 blijven, maar waren al een tijdje op zoek naar iets anders. Midden in het centrum van Hollum kwam iets vrij, en sinds begin juni zitten we daar. We hebben veel klanten die elk jaar tijdens hun vakantie op Ameland bij ons Amelander kaas en ijs komen halen, die nu bij de boerderij voor een dicht hek stonden. Gelukkig weten ze ons inmiddels nu ook op ons nieuwe stek aan de Olfert Pieter Lapstraat te vinden.’

Geboren en getogen Amelanders

Johannes en Sanne zijn geboren en getogen Amelanders. ‘Na de MAVO zijn we allebei naar het vasteland gegaan voor onze studie. Ik heb daarna lange tijd als planner bij Ridder en De Vries gewerkt en Sanne werkte in de zorg. In 2012 kreeg Sanne een baan aangeboden op het eiland. ‘We woonden toen in Leeuwarden en dachten ook al na over kinderen, maar Ameland was wat ons betreft echt de perfecte plek om onze kinderen op te laten groeien,’ vertelt Johannes. In 2019 hebben ze de kaasboerderij overgenomen van de vorige eigenaren, Robert en Siplonia, en daarmee begon hun avontuur.

Geen seconde spijt

‘Sanne had altijd al het idee om een eigen delicatessenwinkeltje te beginnen, en ik wilde ook altijd wel iets voor mezelf doen. Toen Robert en Siplonia stopten met de kaasboerderij, hebben we niet lang getwijfeld en besloten we het over te nemen. Daar hebben we geen seconde spijt van gehad,’ zegt Johannes. Hoewel ze niets wisten van kaasmaken, hebben ze in korte tijd de kneepjes van het vak geleerd, onder andere door maandenlang mee te werken met de vorige eigenaar en door cursussen te volgen. ‘We vielen er wel raar in, want toen kwam corona. De proeverijen moesten stoppen, en toen hebben we het concept van de winkel ook aangepast.’

Wat maakt Amelander kaas uniek?

Johannes legt uit wat Amelander kaas zo speciaal maakt: ‘We halen de melk bij de (voormalig) buurman, van Amelander koeien. Diezelfde melk gebruiken we ook voor ons ijs. Sommigen zeggen dat ze in de kaas de zilte smaak van het eiland kunnen proeven, maar wat echt opvalt is dat onze rauwmelkse kaas een vollere smaak heeft dan de gepasteuriseerde kazen uit de supermarkt.’ De Kaasboerderij biedt een breed scala aan smaken aan, van Italiaanse kruiden tot bieslook, kruidnagel, mosterd en knoflook. ‘Onze meest verkochte kaas is de belegen variant, gevolgd door de brandnetel- of Italiaanse kaas. Zelf eten we vooral belegen op brood. Onze jongste wil zelfs geen enkele andere kaas!’

Handwerk en traditionele werkwijze

De kaasmakerij werkt nog grotendeels ambachtelijk. ‘Het kaasmaken doen we nog op de ouderwetse manier, zoveel mogelijk met de hand. Het ijs wordt wel gepasteuriseerd, waarbij de melk wordt verhit tot 85 graden, en daarna voegen we ingrediënten toe, zoals hazelnoten als je hazelnootsmaak wilt maken,’ legt Johannes uit. In de winkel verkopen ze vooral ijshoorntjes, maar ze maken ook literbakjes en grote bakken voor de horeca.

Het proces van ambachtelijk kaasmaken

Bij de Kaasboerderij in de polder konden bezoekers meekijken in de kaasmakerij. ‘Dat kan nu nog niet in Hollum. Maar vaak was er voor de klanten toch niet zo veel te zien, want ik begin om half 6 al met kaasmaken, en twaalf uur later gaat de kaas in het pekelbad. Op die manier hoef ik niet ’s avonds nog aan de slag met de kaas. Het is mooi werk; je bent van begin tot einde bezig met je eigen product en ziet het groeien.’ Mensen die toch meer willen weten over het proces van ambachtelijk kaasmaken kunnen in de winkel een filmpje bekijken.

Smaakexperimenten

Naast de kazen vliegen ook de ijsjes de deur uit. Sanne experimenteert graag met nieuwe smaken voor het ijs. ‘Wij zijn de proefpersonen,’ lacht Johannes. ‘ Maar dat is gelukkig helemaal niet zielig, want we hebben nog nooit iets weg hoeven gooien. Het ijs is net als de kaas echt een Amelander product, omdat het gemaakt wordt van melk van de Amelander koeien.’

7500 kilo Amelander kaas

De kaasboerderij gebruikt jaarlijks zo’n 75.000 liter melk, waarvan ongeveer 7500 kilo kaas wordt gemaakt. ‘Voor één kilo kaas heb je tien liter melk nodig; de rest is wei, een restproduct waar we in de toekomst misschien nog meer mee willen doen, zoals het maken van ricotta.’
Johannes en Sanne maken ook geschenkmanden en kerstpakketten en in de winkel worden allerlei lekkernijen verkocht voor bij de borrel. Maar het zijn vooral de kazen waarvoor de klanten steeds weer terugkomen.
‘Veel van onze klanten komen gelijk vanaf de boot bij ons langs voor hun favoriete kazen, zodat ze daar tijdens hun vakantie op het eiland van kunnen genieten. En onze Duitse klanten slaan kilo’s kaas in voor ze terug naar huis gaan. Ook worden er online bestellingen gedaan door mensen die thuis ook van die lekkere Amelander kaas willen genieten. Dat maakt ons best trots; het voelt goed om te weten dat we een mooi product maken waar de mensen voor terugkomen.’