Van Klaveren trekt op Ameland touwtjes strak

BALLUM – Gerard van Klaveren (67 jaar) zit sinds begin juli 2018 in Ballum. Hoe bevalt het eiland hem en hoe staat het met zijn opdracht? Van Klaveren gaat er na dik vier maanden waarnemend burgemeesterschap op Ameland even voor zitten in de burgemeesterskamer vol eilandgeschiedenis. Hij neemt de tijd en schenkt koffie.

De waarnemer van VVD-huize moet de politieke rust op het eiland herstellen. Die opdracht kreeg hij mee van Commissaris van de Koning Arno Brok. De gemeente heeft een turbulente tijd achter de rug, met een morrende raad, overstappende raadsleden, vertrekkende bestuurders, brekende coalities en oud en nieuw zeer. De gemeenteraadsverkiezingen in maart van dit jaar zorgden voor verandering; de opvolger van burgemeester Albert de Hoop, die eind juni afscheid nam, moet zijn slinger aan het vliegwiel geven. Pas als Ameland politiek in rustig vaarwater zit breekt Van Klaveren zijn eilandverblijf op en start Brok de procedure voor een Kroonbenoemde burgervader. Of -moeder. Eind 2019 verwacht de Commissaris van de Koning een verslag van de waarnemer over bestuurlijk Ameland. Tot die tijd is nog wel wat werk te doen. Van Klaveren constateert om te beginnen weinig evenwicht tussen coalitie en oppositie. Zijn troef? Zoeken naar verbinding.

Van Klaveren uit grote bewondering over wat er op Ameland is aangepakt. “Het ligt er allemaal mooi bij”, zegt hij en “Er ligt een fantastisch coalitieakkoord.” De tussenpaus is doorgaans van maandag tot en met woensdag op het eiland en de andere dagen voor eilander zaken op de wal. Hij vindt verbinding tussen mensen belangrijk. De functie van burgemeester noemt hij “wat merkwaardig”. De burgemeester is voorzitter van het college én voorzitter van de gemeenteraad. “Daar moet je wel mee oppassen. Je moet beide belangen in de gaten houden.” En er is nog een derde belang. “Je bent hoeder van de samenleving. Die belangen moet je managen en met elkaar in evenwicht brengen.”

De waarnemend burgemeester probeert onafhankelijk te kijken naar wat er op het eiland speelt. Wel constateerde hij al vrij snel een will to please in het Amelander gemeentebestuur. De collegevoorzitter ziet veel vragen en voorstellen op de collegetafel verschijnen die buiten bestemmingsplannen vallen en hij constateert uitzonderlijk veel uitzonderingen op regels. “Opvallend veel.” Van Klaveren gooit al zijn ervaring in de strijd en wijst de bestuurders op de heilloze weg van de uitzondering. Dat meebewegen op vragen ziet hij ook bij de ambtenarij.

De cultuur op een eiland zal in geen driehonderd jaar veranderen, maar hoe er samengewerkt wordt binnen de gemeente, daar heeft hij een vinger in de pap. De raad is daarbij de maat der dingen, de raadsleden zijn de vertegenwoordigers van de eilanders. Van Klaveren vindt het belangrijk dat er in de gemeenteraad goed met elkaar wordt omgegaan. Voor de goede sfeer gooit hij er af en toe een kwinkslag in. Wat helpt is dat hij de gemeenteraadsvergadering een feestje, een hoogtepunt van de maand, vindt.

Als voorzitter van de raad herintroduceerde hij de nazit met een flesje en bitterballen. Het voltallige gemeentebestuur, de schaduwfractieleden en ook de mensen op de publieke tribune zijn na de maandelijkse openbare raadsvergadering uitgenodigd om in de kantine van het gemeentehuis even informeel na te praten. Dat moet de sfeer verbeteren en opening bieden voor beter overleg in een formele setting. Een methode om mensen tot elkaar te brengen heeft hij niet. Hij zet er zijn karakter en zijn interesse voor mensen in het algemeen bij in. Met mensen omgaan is een van de dingen die hij goed kan, noemt hij zelfverzekerd. “En ik meet mij geen houding aan.”

Naast de bewondering voor wat er op het eiland is klaargespeeld en het feestje van het besturen is er de verbazing. Zo is Van Klaveren verbaasd dat er nog geen handtekening onder het contract tussen gemeente en KwadrantGroep staat. Na zoveel jaren praten had er allang een akkoord over de ouderenzorgvoorziening De Stelp moeten zijn. “Het duurt al veel te lang.” En laat nu alsjeblieft geen actiegroep zand in de raderen strooien, verzucht hij. De Amelander gemeenteraad is niet vies van het terugtrekken van een besluit. Resoluut: “Maar ik ben er niet van.”

Planmatig werken, daar zet hij op in en wat Ameland betreft mag het functioneren van het openbaar bestuur wel ietsjes strakker. De makelaar die gedeputeerde van Friesland en burgemeester van Weststellingwerf werd is gewend om met startnotities te werken; wat is de bedoeling, hoe pak je dat aan, waar spreekt de burger mee, wat gaat het kosten en wanneer is het klaar. De raad neemt er een besluit over, zodat de volksvertegenwoordigers meteen betrokken zijn. “Hier en daar heb ik al touwtjes strak getrokken. Ik heb maar beperkte tijd, dus aanpakken!” De dagen dat hij op Ameland is gebruikt hij goed. Ze zitten vol met overleggen, af en toe een interview en dan gaat hij ook nog de boer op om eilanders en hun ondernemingen te leren kennen.

Gerard van Klaveren reist heen en weer tussen Wolvega, waar hij een huis heeft, Alkmaar, waar zijn vriendin woont, en Ameland en hij gaat vanaf dag één met plezier naar het eiland. Het burgemeesterschap van de Waddengemeente vindt hij een “fantastisch avontuur”.

Sinds half oktober woont hij in De Blauwe Distel, de burgemeesterswoning die hij diplomatiek kwalificeert als “een ietwat gedateerd huis, in al zijn facetten.” Op een mooi plekje, dat dan weer wel.

Hij heeft iets met eilanden en is gek van IJsland, het land waarvoor hij Honorair Consul is, onbezoldigd ambassadeur. Zo’n dertig jaar geleden was hij actief als fotograaf en schrijver van hondenboekjes. Er verscheen een hele reeks over onder meer de labrador retriever, de Friese stabij en het kooikerhondje. Ook is hij gek van popmuziek en bezocht hij veel concerten. De camera ging dan steevast mee. Resultaten van die fotografie waren te zien tijdens de Kunstmaand. Op die manier fotografeert hij niet meer. “Dat was toen.” Hij maakt nu kiekjes van de kleinkinderen, met de smartphone.

Door Jeanet de Jong