Nieuwe paddenstoel ontdekt op Ameland

NES – Op Ameland is een koraalzwam ontdekt die nieuw is voor Nederland. De zwammen werden al in november gevonden, maar konden eerst niet worden thuisgebracht. Microscopisch onderzoek op het vasteland bracht uitsluitsel: het betreft de Ramaria roellinii, een zwam waar nog geen Nederlandse naam voor is. Ook werd de zeldzame anijskoraalzwam gevonden.

In de duinen bij Buren en op het Oerd vond Theo Kiewiet elf koraalzwammen. De meeste koraalzwammen zijn zeldzaam of zeer zeldzaam en moeilijk op naam te krijgen. Dat bleek ook bij deze vondsten. Een goede naam vinden was onmogelijk zonder microscopisch onderzoek. Martin Gotink, taxonomist bij waarneming.nl en deskundig op het gebied van koraalzwammen wilde graag helpen. Hij kreeg de waarnemingen onder ogen en onderzocht de zwammen.

Van de Amelander paddenstoelen werden stukjes opgestuurd en onderzocht met een goede microscoop. Het bleek een lastige klus, want van de koraalzwam bij Buren was er nog geen in Nederland bekende soort die overeenkwam. De tien koraalzwammen op het Oerd bleken uiteindelijke en onverwacht anijskoraalzwammen te zijn: Ramaria gracilis. Een zeer zeldzame koraalzwamsoort die de laatste 23 jaar slechts zeven keer eerder in Nederland is gevonden volgens de NMV verspreidingsatlas van paddenstoelen. Anijskoraalzwammen worden meestal in strooisel van naaldbomen gevonden, maar de Amelander zwammen groeien gewoon tussen het mos op door konijnen begraasde duinen.

Beetje bij beetje worden de geheimen van de Amelander natuur prijs gegeven: 223 soorten paddenstoelen zijn er nu bekend op het eiland en daar komen zeker meer bij. En hoe zit het met die mysteriekoraalzwam uit de duinen bij Buren?

Martin Gotink kwam er niet uit, hij dacht zelfs aan een koraalzwam die nooit in Nederland is gezien. Sporenonderzoek wees op Ramaria roellinii een koraalzwam zonder Nederlandse naam. Voor goed onderzoek had taxonomist Gotink rhizomorfen van de paddenstoel nodig. En deze myceliumstrengen waren bij deze koraalzwam niet te vinden.

Met hulp van een foto van een in de Zuid Hollandse duinen gevonden zwam kon het mysterie worden opgelost. Fotograaf Theo Westra ontdekte namelijk soortgelijke koraalzwammen in de duinen tussen Wassenaar en Katwijk. Een foto daarvan kwam via waarning.nl bij Martin Gotink onder ogen. Via de fotograaf kwam de onderzoeker aan monsters voor onderzoek. De koraalzwammen uit de Hollandse duinen hadden dezelfde sporen als het exemplaar van Ameland en de Hollandse hadden wél rhizomorfen. Daaraan kon met zekerheid worden vastgesteld dat het om een voor Nederland onbekende paddenstoel ging. Nederland is een nieuwe paddenstoelsoort rijker: de Ramaria roellinii. De Nederlandse naam moet nog worden bedacht.

Determineren van paddenstoelen is een moeilijke zaak. Wellicht is voorheen deze koraalzwam uit het open duin eerder aangezien voor verwante soorten als de naaldboskoraalzwam of groenwordende koraalzwam. De Steppenkoralle, zoals de Ramaria roellinii in Duitsland heet, is nu voor het eerst beschreven in Nederland.

Er werd voortreffelijk samengewerkt door onderzoeker Martin Gotink en de twee Theo’s die de koraalzwammen in de duinen van Holland en Ameland vonden. Kiewiet ontdekt wel vaker nieuwe soorten op Ameland, maar een soort die in Nederland onbekend is, dat gebeurt niet vaak.